Μαζί με τους ανθρώπους
χάνουμε ή χάσαμε και άψυχα αντικείμενα, που όμως τα αγαπούμε και τα
νοσταλγούμε, γιατί ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα με την καθημερινή ζωή ή και με τα
οικεία και αγαπητά μας πρόσωπα.
Παρακάτω εκτίθενται μερικές χαρακτηριστικές εικόνες από τη Ν. Βύσσα που είναι
αποτέλεσμα εντοπισμού, φωτογράφισης και επεξεργασίας των Ναστούλη Αποστόλη και
Φαρμακίδη Γιώργου. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το φωτογραφικό υλικό του
Λαογραφικού Μουσείου Ν. Βύσσας είναι επίσης έργο συνεργασίας των
προαναφερθέντων προσώπων, κάτι που ίσως ελάχιστοι στη Ν. Βύσσα το γνωρίζουν.
3ο Δήμοτικό Σχολείο Ν. Βύσσας!!! Χορταριασμένη αυλή, κλειστά παντζούρια, ακλάδευτα δέντρα, διπλοκλειδωμένες πόρτες!!! Έκλεισε το σχολείο λόγω έλλειψης μαθητών, ερήμωσε και μετατράπηκε σε Λαογραφικό Μουσείο της Ν. Βύσσας. Αντί για τις χαρούμενες παιδικές φωνές, τα γέλια και το χαρακτηριστικό χτύπημα του κουδουνιού, επικρατεί σιωπή, άκρα σιωπή, ΄΄άκρα του τάφου σιωπή΄΄ όπως είπε και ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός.
Κουφάρι ενός κτίσματος!!! Διακρίνεται ο ξύλινος σκελετός του, τα ΄΄κιρπίτσια΄΄ (=πλίνθοι) με τα οποία είναι κτισμένο και τα παλιά και διασκορπισμένα κεραμίδια. Επάνω του στηρίζονται και τα ΄΄τρουχούλια΄΄ ενός αμαξιού, που ποιος ξέρει πόσα δρομολόγια θα έκαναν στους δρόμους του χωριού και πόσα προϊόντα θα μετέφεραν διευκολύνοντας το έργο του γεωργού!
Ένα χάνι σε σχετικά καλή κατάσταση. Ήταν η αποθήκη των γεωργών, όπου αποθήκευαν σχεδόν όλα τα προϊόντα τους. Σιτάρι, φκάλια, άχυρο, πατάτες, καρπούζια και γενικά ότι παρήγαγαν είχαν τη θέση τους μέσα στο χάνι. Τώρα ελάχιστα απέμειναν, ως μη χρειαζούμενα.
Η πρόσοψη ενός ΄΄μαγαζιού΄΄ του χωριού μας. Τούβλινο, κάποτε ένδειξη πλούτου, με το μεράκι του ανώνυμου μάστορα να αποτυπώνεται στα διάφορα καλλιτεχνικά σχέδια της πρόσοψης.
ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟΝ
Α. ΧΗΑΣΤΡΟΥ
Σ' αυτό το παντοπωλείο αλλά και στα άλλα παντοπωλεία του χωριού μας σταματούσαν τις αγελάδες με τα αμάξια οι γονείς μας για να αγοράσουν τις ελιές, το χαλβά, τα ΄΄αρμυρά ψαρούδια΄΄ ή και το τυρί, καθώς κατευθύνονταν προς τα χωράφια τους . Κι ο ΄΄μπακάλ'ς΄΄ πάντα πρόθυμος να τους εξυπηρετήσει και να καταγράψει τα βερεσέδια στο ΄΄τεφτέρι΄΄!
Ένα από τα ελάχιστα παραδοσιακά σπίτια που απόμειναν σε καλή κατάσταση, με τις σκαλιστές πόρτες,τα παράθυρα με τα πολλά τζάμια, τις ξύλινες κολώνες και τα πανέμορφα ξύλινα σχέδια κάτω από τη σκεπή.
Γωνιακά παράθυρα, μπαλκονάκι με κολώνες, αλλά και σπασμένα παράθυρα και ξεφλουδισμένοi τοίχοι. Και η είσοδος του πηγαδιού σφραγισμένη, καθότι δεν υπάρχει πλέον ανάγκη προσφοράς δροσερού νερού στους διψασμένους.
Η ΄΄τουλούμπα΄΄ (=αντλία) μισοχαλασμένη κι έρημη. Μόνο οι ιδιοκτήτες της γνωρίζουν πόσο μεγάλη ευκολία πρόσφερε στην άντληση του νερού.Ανεβοκατεβάζοντας τη λαβή, είχες νερό σε ελάχιστο χρόνο και σε μεγάλη ποσότητα, σε αντίθεση με τα πηγάδια που έπρεπε να αντλήσεις γυρνώντας επί αρκετό χρόνο το ΄΄τσικκρίκι΄΄. Πολλές τέτοιες ΄΄τουλούμπες ΄΄ υπήρχαν στο ΄΄Κάτω Χωριό΄΄. λόγω του πεδινού εδάφους και ελάχιστες στο ΄΄Πάνω Χωριό΄΄.
Το πηγάδι του Κάνιου. Πόσες λόντζες δεν έγιναν στους πρόποδές του, πόσα ξεφωνιτά και γέλια δεν άκουσε από τις κοπέλες και πόσα κρυφές ΄΄προξενιές ΄΄ δεν έγιναν από τις ΄΄θειάκες΄΄. Τουλάχιστον το φροντίζουν , όπως δείχνει η εικόνα, ίσως αναγνωρίζοντας την πολύχρονη προφορά του.
Ο σπιτονοικοκύρης έφτιαξε με μεράκι ένα΄΄τούβλινο σπίτι΄΄ που σήμαινε ένα πολυτελές σπίτι, με δυο οντάδες κι ένα χαγιάτι.Δεν ξέρουμε πόσο το απόλαυσε αλλά σήμερα είναι με σπασμένα παράθυρα, με πεταμένο το ένα φύλλο της εξώπορτας και με πολύ χορταριασμένη αυλή.
Μηχανή για τα ΄΄φκάλια΄΄. Το κατεξοχήν βυσσιώτικο προϊόν τα παλιά χρόνια ήταν τα ΄΄φκάλια΄΄. Με πολλή δουλειά από τη σπορά μέχρι την συγκομιδή και την επεξεργασία, απέδιδε ένα ικανοποιητικό εισόδημα, ανταποδίδοντας τους κόπους της καλλιέργειας. Αφότου όμως εφευρέθηκε η ΄΄μηχανή για τα φκάλια΄΄, ο κόπος των γυναικών μειώθηκε, Τώρα τα έξυναν τα φκάλια όχι με το χέρι και με το ΄΄πιργιόν(ι)΄΄ πάνω στο σανίδι, αλλά με τη σκουποχανή.
Όποιος έφαγε ζεστό ψωμί από το φούρνο τα παλιά τα χρόνια, δεν θα ξεχάσει ποτέ αυτή την ηδονή.Η μοσχοβολάδα του κυριαρχούσε σ' όλη τη γειτονιά και η χαρά για όλη την οικογένεια ήταν μεγάλη. Τώρα ο φούρνος κείτεται μισοκατεστραμμένος, άπραγος και άχρηστος.
Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ν.Βύσσας. Το μόνο σχολείο που απέμεινε από τα τρία σχολεία του χωριού μας. Το μαθητικό δυναμικό συρρικνώθηκε σε τέτοιο βαθμό,που να φοιτούν σήμερα γύρω στα 90 παιδιά, όχι μόνον από τη Ν.Βύσσα, αλλά και από την Καβύλη και Στέρνα.
Το πράσινο της αυλής, τα ανοιχτά παράθυρα και το παιχνίδι των παιδιών ας μας δώσουν μια νότα αισιοδοξίας και προοπτικής μελλοντικής ανάπτυξης του τόπου μας.
Μαγαζί άδειο, μάλλον εργαστήριο στο οποίο κατέφευγαν οι κάτοικοι για επισκευή διάφορων εργαλείων τους. Τώρα παραμένει άπραγο και ανεκμετάλλευτο, καθώς δεν υπάρχουν πελάτες.
Ένα ακόμη καλοδιατηρημένο παραδοσιακό σπίτι. Ξεχωρίζουν κι εδώ τα παράθυρα, το μπαλκόνι, τα σχέδια πάνω στο μπαλκόνι και κυρίως το ΄΄μαβί΄΄(=γαλάζιο), τα χαρακτηριστικό χρώμα των Βυσσιωτών, που το χρησιμοποιούσαν για να βάφουν τα σπίτια τους και τα ΄΄αμάξια΄΄ τους.
Τα σπίτια είχαν στο κέντρο το ΄΄χαγιάτι΄΄ και δεξιά και αριστερά τα δωμάτια. Συνήθως τα παράθυρα του ΄΄χαγιατιού΄΄ ήταν ΄΄καφασωτά΄΄(=ξύλινα δικτυωτά πλέγματα), δηλαδή με σανιδάκια τοποθετημένα σταυρωτά, δίνοντας ένα ιδιαίτερο χρώμα και μια ξεχωριστή ομορφιά.
Το Φυτώριο. Ήταν ένα αγρόκτημα κρατικό, στο οποίο υπήρχαν διάφορες καλλιέργειες, κυρίως δέντρων, οπωροφόρων και μη. Αρκετοί εργάτες και εργάτριες αποσχολούνταν στις γεωργικές εργασίες του κτήματος. Σήμερα ανήκει στο Δασαρχείο.
Μαγαζιά στη σειρά, όλα κτισμένα με μεράκι και καλλιτεχνικό σχέδιο στην πρόσοψη. Ήταν το χαρακτηριστικό σχέδιο των καταστημάτων, όπου ο κάθε μάστορας προσπαθούσε να βάλει κάτι καλύτερο για να το ομορφύνει περισσότερο.
Ένα ΄΄αμάξι΄΄ (=κάρο) εγκαταλειμμένο. Κάθε νοικοκύρης είχε κι από ένα αμάξι, γιατί ήταν τελείως απαραίτητο για τη μεταφορά των γεωργικών προϊόντων.Λείπουν οι ΄΄ντιουσιαμέδες΄΄, δηλαδή η βάση και τα ΄΄κανάτια΄΄ του αμαξιού.
Ένα μαντρί για πρόβατα, ξεχασμένο στην άκρη του χωριού, ανάμεσα σε ΄΄μασουριές΄΄ και ΄΄σάζια΄΄, κατάλοιπο μιας άλλης εποχής.
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ν. Βύσσας. Κάθε Σάββατο που γινόταν η Λαϊκή Αγορά στην Ορεστιάδα, πλήθος κόσμου, ίσως και πάνω από 500 συνωστίζονταν στο σταθμό, ο δε σταθμάρχης δεν προλάβαινε να εκδίδει εισιτήρια. Τα δρομολόγια τακτικότατα και το σφύριγμα των τραίνων που ακουγόταν σ' όλο το χωριό, προσδιόριζε και τις ώρες, σαν ένα είδος ρολογιού. Σήμερα ούτε ο σταθμός δε λειτουργεί, αλλά και τα δρομολόγια των τρένων είναι ελάχιστα.
Σ' αυτή την είσοδο άλλοτε σπρωχνόταν πλήθος επιβατών για να εκδόσουν το εισιτήριό τους ή παρέμειναν μέσα κατά τις κρύες ημέρες του χειμώνα, όταν η σόμπα από πετροκάρβουνο ήταν αναμμένη και πρόσφερε τη ζεστασιά της απλόχερα. Τώρα η γλάστρα με το λουλούδι μας κάνει να ευελπιστούμε πως ίσως κάποτε πλήθος συγχωριανών μας θα ταξιδεύει και πάλι με το τρένο.
Ο Μπουφές. Λειτουργούσε ως καφενείο και ήταν γνωστός ως χώρος διασκέδασης, μετά τη ΄΄βόλτα΄΄που γινόταν στις γραμμές του τρένου. Μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε ως ταβέρνα και γι' αυτό δεν δείχνει τουλάχιστον εικόνα εγκατάλειψης.
Στη Ν.Βύσσα υπήρχαν χιλιάδες αγελάδες, δύο τουλάχιστον σε κάθε οικογένεια. Κάθε πρωί στους κεντρικούς δρόμους του χωριού γινόταν ΄΄μποτιλιάρισμα΄΄ από το πλήθος των αμαξιών με αγελάδες που κατευθύνονταν προς τα χωράφια, στους δε κεντρικούς δρόμους των χωραφιών ΄΄καραβάνια΄΄ αμαξιών. Σήμερα όσο και να ψάξεις στο χωριό δεν θα βρεις ούτε μια αγελάδα. Εμείς μεταβήκαμε στα ΄΄τσιααΐρια΄΄ κάτω από τον ΄΄Τσιουσμέ΄΄ και βρήκαμε κάποιες αγελάδες σ' ένα περιφραγμένο χώρο.
Ένα άλλο κατοικίσιμο παραδοσιακό σπίτι, σκεπασμένο από έναν πλούσιο ασμά (=κληματαριά). Ο ασμάς συνδιάζει ΄΄το τερπνόν μετά του ωφελίμου΄΄, προσφέροντας την καθημερινή σκιά αλλά και τα ολόγλυκα σταφύλια.
Το σπίτι έρημο και μισογκρεμισμένο, η αυλή χώρος αποθήκευσης από το γείτονα, ο κήπος χορταριασμένος. Μόνο η ΄΄ασκαμνιά΄΄ (=μουριά) στέκει εκεί αγέρωχη και θαλερή, απλώνοντας ολόγυρα τα κλαδιά της και προσφέροντας δροσιά και ευχαρίστηση στα ζωάκια και στα πουλάκια που την πλησιάζουν. Υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα!!!
Ο κάθε αναγνώστης μπορεί αν το επιθυμεί να
αντιγράψει κάτι από το παρόν Ιστολόγιο. Θα μας ικανοποιούσε αν ανέφερε ότι η
αντιγραφή έγινε από το ιστολόγιο΄΄ΒΥΣΣΑ-ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ-ΠΕΡΙΞ΄΄ Επίσης θα μας
βοηθούσε κάθε σχόλιό σας για τη βελτίωση του ιστολογίου.
Εντυπωσιακό και συγκινητικό για όσους ταυτίζονται με τις εικόνες που μας μεταφέρετε.... Τα συγχαρητήριά μου στους δημιουργούς και εύχομαι να υπάρξει συνέχεια !
ΑπάντησηΔιαγραφήΓεια σας ειμαι κι εγω απο τη νεα βυσσα η αλλιώς μποζνα!!! ερχομαι καθε χρονο στο χωριο γιατι θελω να μαθουν τα παιδια μου τις ριζες τους.εχω σπιτι στην ανω βυσσα. μακαρι να ειχα μια δουλεια επανω στη βυσσα και θα ερχομουνα χωρις να το σκευτω για να μείνω μονιμα. πολλες φορες μπηκε στο τραπεζι θεμα συζήτησης να φυγουμε απο την πατρα και να εγκατασταθουμε στη βυσσα. αλλα το θεμα της εργασιας ειναι ενα πολυ σοβαρο κεφαλαιο. αλλα ποτε δεν ξερεις αμα τα πραγματα δυσκολεψουν κι αλο τοτε οι σκεψεις θα γινουν πραξεις!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήχαιρετισμους σε αυτο το ακριτικο χωριο , υπηρετησα στη Νεα Βυσσα το καλοκαιρι του 2012 και ετυχε να ψηφισω σε κεινο το δημοτικο σχολειο , παρ ολο που δεν εχουν περασει πολλα χρονια παραμενει μια ευχαριστη αναμνηση ... !!!
ΑπάντησηΔιαγραφήενα χωριο γεματο αναμνήσεις και ιστορία και μενα η μητερα μου απο την νεα βυσσα ειναι πήγαινα οταν ημουνα μικρος πριν δυο χρονια πηγα και μου ηρθε να κλαψω απο αυτα που είδα πως αλλαξε το χωριο ενα χωριο γεματο κοσμο,μια πλατεια που καθε βραδυ γινοταν πανικος πανε τα χρονια, ο κοσμος εφυγε, οι δουλειες χαλια, και τα σπιτια και τα μαγαζια ερειπωσαν κριμα κρατηστε δυνατα ΤΗ ΝΕΑ ΒΥΣΣΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΑΜΕ...............
ΑπάντησηΔιαγραφή2019 και τα πράγματα στην Νέα Βύσσα χειροτέρεψαν.Είναι ο τόπος που γεννησε τον πατέρα μου,που εζησαν οι παππούδες μου και τώρα είναι ένα από τα πιο έρημα χωριά ειδικά η άνω Βύσσα είναι με πολύ λιγοστούς κατοίκους και πολλά άδεια σπίτια. Κρίμα να ερημώνει έτσι ένα πανέμορφο χωριο
ΑπάντησηΔιαγραφή